Alaska kıyılarındaki uluslararası hava sahasında dün uçan Çin ve Rusya'ya ait 4 savaş uçağı için ABD'den ilk yorum geldi.

Konuya ilişkin ABD "ilk kez bu iki ülkenin birlikte uçtuğunu gördüklerini" söyledi. Austin, ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Charles Brown ile Pentagon'da basın toplantısı düzenledi.

Pentagon: İlk kez Rusya ve Çin uçaklarının birlikte uçtuğunu gördük.

ABD RUSYA VE ÇİN'İN HAVA HAMLESİNE ŞAŞIRDI

ABD ve Kanada'nın birleşik kuruluşu Kuzey Amerika Havacılık Savunma Komutanlığı (NORAD) tarafından Alaska kıyılarındaki uluslararası hava sahasında müdahale edilen Çin ve Rusya'ya ait 4 savaş uçağı olayının "sürpriz olmadığını" söyleyen Austin, bu bölgedeki gelişmeleri sürekli izlediklerini kaydetti.

Dün Çin ve Rusya'ya ait 4 savaş uçağı Alaska kıyılarındaki uluslararası hava sahasında içinde birlikte uçtu.

'İLK KEZ GÖRÜYORUZ'

Austin, "Burada istihbari konuları tartışmayacağım ancak ilk kez bu iki ülkenin birlikte uçtuğunu görüyoruz." İfadesini kullandı. Rus ve Çin uçaklarının ABD ve Kanada hava sahasına girmediklerini, sınıra 300 kilometre kadar yaklaştıklarını belirten Austin, bu gibi durumlarda her zaman müdahaleye hazır olduklarını belirtti.

Austin Çin ve Rusya'ya ait 4 savaş uçağı olayının ʺsürpriz olmadığınıʺ söyledi.

Austin, Rusya ile Çin'in, ABD Başkanı Joe Biden'ın adaylıktan çekildiği bir dönemde ABD'yi test edip etmediği şeklinde bir soruya da "Onlar bizi her zaman test ediyor ve bu hiçbirimiz için sürpriz değil." yanıtını verdi.

ABD ayırmaya çalışırken Rusya-Çin ortaklığı genişliyor: 'Dünyada değişimi birlikte başarabiliriz'

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, "yeni dönem" ortaklığı için dün Pekin'de kapsamlı bir mutabakat imzaladı.

İmzaladıkları ortak bildiride, bir dizi güvenlik meselesinde ABD'ye karşı olduklarını vurgulayan Şi ve Putin, Tayvan ve Ukrayna'dan, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (KDHC) ve barışçıl nükleer teknolojiler ve finans gibi başlıklarda ortak bir görüşe sahip olduklarını ilan etti.

ABD'nin küresel tehditlerine vurgu

İki ülke arasındaki stratejik ilişkinin derinleştirilmesi olarak nitelendirilen ortak açıklamada, askeri bağların ilerletilmesine yönelik planlardan ve iki ülke arasındaki savunma işbirliğinin bölgesel ve küresel güvenliği nasıl geliştirdiğinden bahsedildi.

ABD'ye yönelik eleştirilerin yoğunluğunun da dikkat çektiği açıklamada şu ifadeler yer alıyor:

"ABD hâlâ Soğuk Savaş çerçevesinde düşünüyor ve blok çatışması mantığıyla hareket ederek, 'dar grupların' güvenliğini bölgesel güvenlik ve istikrarın üstüne koyuyor, bu da bölgedeki tüm ülkeler için bir güvenlik tehdidi oluşturuyor. ABD'nin bu davranışından vazgeçmesi gerekiyor."

Aynı zamanda yabancı devletlerin varlıklarına ve mülklerine el koyma girişimlerinin de kınandığı açıklamada, Batı'nın dondurulmuş Rus varlıklarından veya varlıkların kendisinden elde edilen karları Ukrayna'ya yardım etmek için yönlendirme yönündeki hamlelerine açık bir gönderme yapılmış oldu.

Şi: Putin'le dünyanın yüzyıldır görmediği değişiklikleri yapabiliriz

Ortak bildirinin imzalanmasının ardından Putin'e seslenen Şi, "Bugün Çin-Rusya ilişkileri zor kazanılmış bir ilişki, her iki tarafın da buna değer vermesi ve geliştirmesi gerekiyor. Çin, ülkelerimizin kalkınmasını ve gençleşmesini müşterek bir şekilde sağlama ve dünyada adaleti ve hakkaniyeti korumak için birlikte çalışma konusunda isteklidir" dedi.

Ukrayna'daki savaşa ilişkin de konuşan Şi, her iki tarafın da Ukrayna krizine siyasi çözüm getirilmesinin "doğru yön" olduğu konusunda hemfikir olduğunu kaydederken, ortak açıklamada her iki ülkenin de uzun süreli bir çatışmaya karşı olduğunun belirtildiğini söyledi.

Bu yılın Çin'le Rusya arasındaki diplomatik ilişkilerin 75'inci yıldönümü olduğunu vurgulayan Şi, ayrıca Putin'e "ikilinin dünyanın bir yüzyıldan beri görmediği değişiklikleri gerçekleştirme şansına sahip olduğunu" söyledi.

Putin'in yeni döneminde ilk yurtdışı ziyareti Pekin oldu

Diğer yandan, bu ay altı yıllık yeni devlet başkanlığı dönemi için yemin etmesinin ardından ilk yurt dışı seyahatini Çin'e yapan Putin, öncelikleri ve Şi'yle kişisel bağlarının gücü hakkında bir mesaj da vermiş oldu.

İki günlük ziyaret kapsamında dün Pekin'e gelen Putin, Ukrayna krizini çözmeye çalıştığı için Çin'e minnettar olduğunu belirterek, Rus kuvvetlerinin birçok cephede ilerlediği bölgedeki durum hakkında Şi'ye bilgi vereceğini de sözlerine ekledi.

Şi'yle yaptığı ön görüşmeleri "sıcak ve yoldaşça" olarak nitelendiren Putin, nükleer ve enerji işbirliğinden gıda malzemelerine ve Rusya'daki Çin otomobil üretimine kadar iki ülkenin bağları güçlendirdiği sektörleri sıraladı.

Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı Yury Uşakov, Rus gazeteci Pavel Zarubin'e yaptığı açıklamada, Putin'in ön görüşmede Şi'yle Ukrayna'daki durumu da ayrıntılı olarak görüştüğünü bildirdi.

Şi'nin Avrupa ziyaretinden hemen sonra

İki liderin kapsamlı ortaklık bildirisi yayınlamasının Şi'nin Avrupa ziyaretinin hemen ardından gelmesi dikkat çekti.

Şi'nin Putin'e ziyareti sırasında verdiği "birlikte dünyayı değiştirme" mesajının, Avrupa ziyaretinden çok kısa süre yapması da dikkatleri üzerine çeken bir diğer unsur oldu.

Jeopolitik ortaklık büyüyor

Çin ve Rusya, Şubat 2022'de Putin'in Ukrayna'ya dönük askeri harekat başlatılmasından yalnızca birkaç gün önce Pekin'i ziyaret etmesiyle "sınırsız" ortaklık mutabakatına varmıştı.

NATO destekli Ukrayna kuvvetlerine karşı savaş yürüten Rusya ve artan askeri ve ekonomik gücüne karşı ABD'nin baskı kurmaya çalıştığı Çin, aralarında giderek daha fazla jeopolitik ortaklık buluyor.

ABD Çin'e endişelerini dile getiriyordu

Putin'in Pekin ziyaretinden birkaç hafta önce, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Çin'in Rusya ordusuna verdiği destekle ilgili endişelerini dile getirmek için Çin'e gitmişti.

Uzun zamandır Rusya'yı bir vadede Çin'den koparma stratejisi izleyen Washington'un, planladığının aksine tarafları "stratejik işbirliği"ne yöneltmesi de tartışmaların bir diğer odak noktası. 

Bildirinin öne çıkan başlıkları

"Kapsamlı ortaklığın derinleştirilmesi ve stratejik işbirliğinin yeni bir döneme girmesi" konulu, Rusça olarak yayınlanan 7 bin kelimelik ortak bildirinin öne çıkan başlıkları şöyle:

*İşbirliği: Rusya ve Çin, meşru haklarını ve çıkarlarını savunmaya, bununla birlikte ikili ilişkilerin normal gelişimini engellenmesine, iki devletin iç işlerine müdahale edilmesine yönelik her türlü girişime ve Rusya ile Çin'in ekonomik, teknolojik veya dış politika potansiyelini sınırlanmasına karşı direnmeye kararlıdır.

*Tayvan: Rusya "'tek Çin' ilkesine bağlılığını yeniden teyit ediyor, Tayvan'ın Çin'in ayrılmaz bir parçası olduğunu kabul ediyor, Tayvan'ın bağımsızlığına her ne şekilde olursa olsun karşı çıkıyor ve Çin tarafının kendi egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve ülke birliğini korumaya yönelik eylemlerini kararlı bir şekilde destekliyor.

*Ukrayna: Rus tarafı, Çin'in Ukrayna meselesindeki objektif ve tarafsız tutumunu olumlu değerlendiriyor. Çin, Rus tarafının güvenlik ve istikrarı, ulusal kalkınma ve refahı, egemenliği ve toprak bütünlüğünü sağlama çabalarını destekliyor ve Rusya'nın iç işlerine dışarıdan müdahaleye karşı çıkıyor.

*ABD: Rusya ve Çin'in "ABD'nin stratejik dengeyi ihlal etme girişimleri" konusunda ciddi kaygıları var:

• ABD, küresel füze savunmasını ve bunun bir kısmını dünyanın çeşitli bölgelerine ve uzaya konuşlandırmayı
• Potansiyel “infaz” saldırıları için yüksek hassasiyetli, nükleer olmayan silahlar geliştirmeyi
• AUKUS örneğinde olduğu gibi Avustralya'nın da dahil olduğu müttefiklerle "genişletilmiş nükleer caydırıcılık" uygulamayı
• Müttefiklerine devredilmesi de dahil olmak üzere, Asya-Pasifik ve Avrupa bölgelerinde kara konuşlu orta menzilli ve kısa menzilli füzelerin (INF) konuşlandırılmasını planlıyor.
• Taraflar, Rusya ve Çin'in güvenliğine doğrudan tehdit oluşturan bu son derece istikrarsızlaştırıcı adımları şiddetle kınıyor.
• Taraflar, ABD'nin askeri güç inşa ederek ve askeri bloklar ve koalisyonlar oluşturarak Kuzeydoğu Asya'daki güç dengesini değiştirmeye yönelik hegemonik girişimlerine karşı çıkıyor.
• ABD hâlâ Soğuk Savaş çerçevesinde düşünüyor ve blok çatışması mantığıyla hareket ediyor, 'dar grupların' güvenliğini bölgesel güvenlik ve istikrarın üstüne koyuyor, bu da bölgedeki tüm ülkeler için bir güvenlik tehdidi oluşturuyor. ABD bu davranışından vazgeçmelidir.

*KDHC: Taraflar, ABD ve müttefikleri tarafından askeri alanda gerçekleştirilen, KDHC ile daha fazla çatışmayı kışkırtan, silahlı olaylarla ve Kore Yarımadası'ndaki durumun tırmanmasıyla dolu gözdağı eylemlerine karşı çıkıyorlar.

*Nükleer savaş: Nükleer savaşın kazananı olamaz, asla gerçekleşmemelidir.

*Piyasalar: İkili ticarette ulusal para birimlerinin payının arttırılması; her iki piyasada da borç ihracının teşvik edilmesi; sigorta ve finans piyasalarını geliştirmek.

*Endüstri: Sivil uçak yapımı, gemi yapımı, otomobil üreticileri, takım tezgahı endüstrisi, elektronik endüstrisi, metalurji, demir cevheri madenciliği, kimya endüstrisi ve ormancılığın geliştirilmesi.

*Tarım: Tarım ürünlerine karşılıklı erişimin genişletilmesi; soya fasulyesi, domuz yetiştiriciliği, su üretimi, tahıl, katı ve sıvı yağ, meyve ve sebzeler, kabuklu yemişler ve diğer ürünlerin ticaret hacminin artırılması.

*Teknoloji: Yapay zeka, iletişim, yazılım, nesnelerin interneti, açık kaynak, ağ ve veri güvenliği, video oyunları, radyo frekansı koordinasyonu, uzmanlık eğitimi ve endüstri araştırma faaliyeti dahil olmak üzere bilgi ve iletişim teknolojilerinde işbirliğini geliştirmek.

*Enerji: "Yakıt ve enerji kompleksindeki değer zincirlerini güçlendirerek küresel enerji pazarının istikrarı ve sürdürülebilirliği için çabalamak. Petrol, doğal gaz, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG), kömür ve elektrik alanında pazara dayalı işbirliğini geliştirmek. Karşılıklı altyapının istikrarlı işleyişini ve enerji kaynaklarının engelsiz taşınması için koşulların yaratılmasını sağlamak.

*Nükleer: Termonükleer füzyon, hızlı nötron reaktörleri ve kapalı nükleer yakıt döngüsü dahil olmak üzere barışçıl nükleer enerjide ortaklığı derinleştirmek.

'En Batıcı iktidarların bile eski türden Batıcılık yapamayacağı şartlardayız'